.
Yaygın Gelişimsel Bozukluklar Destek Eğitim Programı
Yaygın Gelişimsel Bozukluklar(YGB), birden fazla bozukluğu içeren genel bir tanı grubu olup erken çocukluk döneminde başlayan sosyal etkileşim, dil gelişimi ve davranış alanlarında farklı derecelerde yetersizliklere sahip olma durumudur. Bu grupta yer alan, en çok bilinen Yaygın Gelişimsel Bozukluk, Otizmdir. Bu yelpazede yer alan diğer bozukluklar Rett Sendromu, Çocukluğun Dezintegratif Bozukluğu, Asperger Sendromu ve Atipik Otizmdir. Yaygın Gelişimsel Bozuklular hakkında daha detaylı bilgi edinmek için; Yaygın Gelişimsel Bozukluklar(YGB) başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Bireylerin, var olan yeterliliklerinin en üst düzeyde geliştirilerek sosyal yaşama etkin katılımının arttırılmasının temel yolu eğitimdir. YGB olan bireylerin bağımsız yaşam becerilerini geliştirmeleri, davranış problemlerinin azaltılarak gereksinimleri olan beceriler kazanabilmeleri; uygun eğitim programlarıyla bütünleştirilmiş, yapılandırılmış ve zenginleştirilmiş öğretim ortamlarının erken yaştan itibaren sağlanmasıyla doğrudan ilişkilidir. Yaygın Gelişimsel Bozukluk gösteren bireylerin, tanı aldıkları ilk andan itibaren destek eğitim programlarına alınarak gelişimlerinin desteklenmesi gerekmektedir. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin tümünde olduğu gibi, YGB olan bireyler için de eğitim ortamı ve ev ortamı yapılandırıldığında, eğitim süreci bireyselleştirilerek işlevsel eğitim programları kullanıldığında, bağımsız yaşam becerilerinin edinilmesi ve toplumsal bütünleşme sağlanması mümkün olmaktadır.
YGB tanısı ya da şüphesiyle kurumumuza gelen çocukların öncelikle gerekli testler uygulanarak değerlendirmeleri yapılmaktadır. Gelişimsel ve davranışsal değerlendirmeleri yapmak için de PEP-R (Psiko-Eğitimsel Profil) ve Portage Erken Çocukluk Dönemi Gelişim Programı uygulanmaktadır. PEP-R testi ile 7 farklı gelişimsel alanda (Taklit, Algı, İnce Motor, Kaba Motor, El-Göz Koordinasyonu, Bilişsel ve Sözel Performans), 4 farklı davranışsal alanda (İlişki, Materyallere İlgi, Duyusal ve Dil) ve Portage ile 6 farklı alanda (Bebek Uyarımı, Öz Bakım, Fiziksel/Motor Gelişim, Bilişsel Gelişim, Sosyal Gelişim, Dil Gelişimi) değerlendirmeler yapılarak bireyin hem gelişimsel düzeyi hem de ihtiyaç alanları belirlenir. Bu değerlendirmeler sonunda öğrenciye yönelik Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlanarak eğitime başlanır. Eğitim sürecinde de Portage ve PEP-R’nin yanı sıra Otizm Eğitim Programı kullanılmaktadır. Otizm Eğitim Programı da öğrenmeye hazırlık becerileri, iletişim becerileri, motor beceriler, el-göz koordinasyonu, öz bakım, oyun ve sosyalleşme, akademik öncesi beceriler, günlük yaşam becerileri, sosyal yaşam becerileri, akademik beceriler, oyun ve sanat etkinlikleri, bağımsız yaşam becerileri alanlarında 3-6 yaş, 7-11 yaş, 12-15 yaş aralıklarına becerilerin uygun olacak şekilde yerleştirilmesinden oluşmaktadır. Eğitsel planlama, Rehberlik Araştırma Merkezinin (RAM) de uygun gördüğü şekilde yapılmaktadır. Çocuğun gelişim durumuna göre, uygun görülen aralıklarla kontroller yapılmakta ve eğitsel planlama yenilenmektedir.
Erken tanı ile birlikte sonuçları kanıtlanmış davranışçı terapiler ile erken müdahale, Otizmin belirtilerinin hafifletilmesinde çok ciddi bir öneme sahiptir. Yaygın Gelişimsel Bozukluklar içerisinde yer alan Otizmde eğitim, diğer gelişimsel bozukluklara göre farklılaşan bazı yöntem ve tekniklerin kullanımını gerektirmektedir. Kurumumuzda bu tekniklerden Uygulamalı Davranış Analizi uygulanmaktadır. Uygulamalı Davranış Analizi kısaca; problem davranışlar yerine alternatif/uygun davranışların kazandırılmasına ilişkin önemli ve etkili davranış değiştirme süreçlerini içermekte ve böylece problem davranışlarla baş edilmesini ve problem davranışların önlenmesini sağlamaktadır. Otizmli bireylerin ve ailelerinin yaşam kalitesini arttırmada oldukça yoğun ve etkili role sahip teknikleri içeren bir yaklaşım ya da disiplin olarak görülmektedir.
Kurumumuzda uzman eğiticilerimiz ve psikologlarımız ile aileyle yapılan görüşmeler ve bireyin düzeyine göre verilecek olan eğitimler sorunları en aza indirmeye yetecek; aileyle yapılacak işbirliği ile de çocuğun ulaşabileceği maksimum düzeye ulaşması sağlanacaktır.
Yaygın Gelişimsel Bozukluklar Destek Eğitim Programıyla ilgili detaylı bilgi için; http://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_02/14114042_ygbdep.pdf